U Sremskoj Mitrovici je, u noći između 29. i 30. avgusta 1942. godine, na prostoru uz staro pravoslavno groblje, mučenički stradalo od ustaške ruke 150 nedužnih muškaraca, žena i djece iz Šida, među kojima i Sava Šumanović, jedan od najistaknutijih srpskih slikara 20. vijeka.
Hrvatske ustaške vlasti su na tom području tokom Drugog svjetskog rata sistematski ubile više hiljada nedužnih civila, najvećim intenzitetom upravo tokom avgusta i septembra 1942. godine, podsjećaju iz Udruženja “Jadovno 1941″.
“Sava Šumanović uhapšen je 28. avgusta rano ujutro, zamolio je da se spremi, okupao se, uzeo stvari, poljubio majku u ruku i otišao zauvijek, ne znajući za šta ga terete”, kaže Gordana Krstić-Faj, istoričar umjetnosti.
Taoci su prvo brutalno pretučeni, a potom prevezeni u Sremsku Mitrovicu, gdje im je pokretni prijeki ustaški sud izrekao smrtne kazne i tokom noći su strijeljani.
Uz upaljene baklje kraj spremnih raka, prošavši ustaški špalir, pucano im je u potiljak ili su direktno lijegali u raku i na njih je pucano.
Potom su polivani krečom i zatrpavani zemljom. Jedan broj mučenika je ugušen, jer su ranjeni i još živi zatrpavani, dok su se ispod zemlje čuli potmuli jauci.
Proslavljeni slikar je te 1942, kao i 1941. godine slikao manjim intenzitetom nego inače, zabrinut zloslutnim vremenima.
U momentu hapšenja je na štafelaju ostala upravo završena slika “Beračice”, danas izložena u Memorijalnoj galeriji u Šidu.
(Jadovno.com)